Khi tôi đặt vấn đề tìm hiểu về chuối Laba, một giống chuối được người Pháp mang sang trồng cách đây gần 100 năm, Chủ tịch UBND huyện Lâm Hà Nguyễn Ðức Tài nói: “Hay quá, huyện đang có chủ trương phát triển thế mạnh của cây đặc sản này”.
Chuối Laba được người Pháp di thực về trồng tại vùng Laba tỉnh Lâm Đồng gần 100 năm trước. Sản phẩm chứa nhiều dinh dưỡng và các chất khoáng, có hương thơm, vị dẻo ngọt. Xưa, chuối được cung tiến vua Bảo Đại nên gọi là “chuối tiến vua”, nay được biết đến với danh xưng đặc sản bởi sản phẩm đến với nhiều người tiêu dùng trong và ngoài nước.
Khi tôi đến Lâm Hà, được biết Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện đang phối hợp triển khai thẩm định chuối Laba để tiến hành hình thành chuỗi liên kết, cùng với 6 mô hình khác về sản phẩm chè, rau, củ, quả, sữa bò, dược liệu và cây ăn trái khác... Chuối Laba được thẩm định tại Hợp tác xã Thương mại dịch vụ La Ba, xã Phú Sơn (HTX Phú Sơn). Thông tin ban đầu, đơn vị này có 54 thành viên tham gia, đã trồng 130 ha; trong đó, diện tích đang cho sản phẩm 13 ha, tổng sản lượng 780 tấn. Sản phẩm của HTX Phú Sơn liên kết tiêu thụ với Doanh nghiệp Cao nguyên La Ba Lâm Đồng.
Theo Chủ nhiệm HTX Phú Sơn Nguyễn Tấn Chơi, đơn vị đang tiến hành hợp đồng với đối tác là công ty ở Nhật Bản để xuất khẩu chuối Laba thành phẩm. Lãnh đạo UBND xã Phú Sơn cho biết: Xã giao HTX chịu trách nhiệm liên kết các hộ dân để hình thành đầu mối sản xuất và tiêu thụ. Bà con đã đăng ký xuất khẩu chuối thành phẩm có giá 8 ngàn đồng/kg. Ngoài cung ứng chuối quả cho thị trường Nhật Bản và siêu thị ở Việt Nam, năm 2018, HTX còn cung cấp 60.000 cây chuối giống Laba cho địa bàn xã Phú Sơn và các xã Đạ K’Nàng, Liên Hà, Đan Phượng...
Còn chuyên viên Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Văn Huấn cho biết, huyện Lâm Hà đang mở rộng diện tích ra một số địa bàn khác ngoài xã Phú Sơn như xã Đan Phượng, thị trấn Đinh Văn... và các địa bàn huyện khác của Đam Rông, Đức Trọng. Chủ tịch UBND xã Phú Sơn Nguyễn Minh Trang cho biết thêm: “Với mức tiêu thụ lớn từ khách hàng, xã không đáp ứng đủ sản phẩm chuối Laba nên liên kết với các xã Đạ K’Nàng, Phi Liêng của huyện Đam Rông, xã N’thol Hạ của huyện Đức Trọng... Sản phẩm đã được bạn hàng Nhật Bản chấp nhận về chất lượng vì cùng giống, môi trường và khí hậu, thổ nhưỡng tương đồng, đảm bảo các quy định về kỹ thuật chăm sóc, thu hoạch...”.
Năm 2018, toàn xã Phú Sơn có 24 ha chuối Laba; trong đó, trồng xen với cà phê, dâu tằm... khoảng 14 ha và trồng thuần chuối khoảng 8 ha. Năm đầu trồng chuối thuần khoảng 2.000 cây, năng suất trung bình đạt 60 tấn/ha/vụ/năm. Còn trồng xen đạt trung bình 30 tấn/ha/vụ/năm. Tổng sản lượng chuối thu hoạch toàn xã đạt khoảng 1.000 tấn/năm. Với giá trung bình bán ra thị trường nội địa khoảng 4 ngàn đồng/kg, hiệu quả kinh tế từ chuối đạt 240 triệu đồng/ha/năm đối với trồng thuần; nếu trồng xen có 120 triệu đồng từ chuối và khoảng 90 triệu đồng từ nông sản khác. Khi chuối phát triển năm 2 thì hiệu quả kinh tế tăng gấp đôi, thậm chí gấp 2,5 lần, nhờ chuối đẻ các cây mới khác. Chủ tịch Nguyễn Minh Trang cho biết, năm 2019, kế hoạch của xã Phú Sơn tiếp tục tăng diện tích trồng chuối Laba thêm 20 ha nữa.
Ở Phú Sơn, nguồn sản phẩm chuối Laba ngoài cung cấp cho HTX Phú Sơn còn một số lượng khác bán ra thị trường. Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Phú Sơn Lê Quang Vũ cho biết, trên địa bàn xã hiện có 2 điểm thu mua lớn nhất. Chúng tôi đến điểm thu mua của gia đình chị Huỳnh Thị Lê. Chị cho biết, chuối thu mua được cung cấp cho thị trường Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, trong đó có cả Lâm Đồng. Hiện giá chị bán ra loại 1 từ 5,5 ngàn - 6 ngàn đồng/kg. Trung bình mỗi ngày chị xuất hàng khoảng 1 tấn, vào mùa cao điểm (tháng 1 và tháng chạp) xuất bán từ 3 - 4 tấn/ngày.
Chúng tôi đến vườn chuối Laba của chị Đinh Thị Luận ở thôn Ngọc Sơn, xã Phú Sơn. Gia đình chị trồng xen cà phê 3 sào chuối và đã có trái mấy năm nay và đã trồng xen thêm 1,7 ha sắp ra buồng. Với 3 sào cũ, mỗi tuần gia đình thu hoạch gần 1 tấn chuối, giá bán 4,5 ngàn đồng/kg; mỗi buồng chuối trung bình khoảng 40 kg, nghĩa là mỗi cây thu hoạch 180 ngàn đồng. Năm 2018, chị còn bán được 4.000 cây chuối giống nhân theo phương pháp cấy mô với giá 20.000 đồng/cây.
Chị Luận cho biết trong xã Phú Sơn mà chưa đủ giống bán vì người đặt rất nhiều. Trồng chuối rất ít tốn công so với trồng cà phê. Chỉ cần đào hố bón phân chuồng, xử lý virus, sâu bệnh; không cần phải ủ mà chuối chín tự nhiên và thương lái vào vườn tự thu hoạch.
Dẫn chúng tôi tham quan vườn chuối và vui vẻ chia sẻ tiếp: Chi phí cũng rất ít. Với 3 sào trồng 550 bụi năm 2017, thu hoạch năm 2018, đầu tư khoảng 50 triệu đồng tiền phân bón, còn nước tưới lấy từ hồ tự nhiên. Vườn của gia đình hiện mỗi bụi mẹ đã đẻ từ 3 - 5 cây con. Sang mùa thu hoạch thứ 2, trung bình mỗi bụi chuối đạt khoảng 150 kg quả; với giá 4,5 ngàn đồng/kg, gia đình có 675 ngàn đồng/bụi/năm. Nếu thuận lợi, gia đình thu được khoảng 370 triệu đồng/3 sào chuối/năm. Chuối quả của gia đình vừa nhập cho HTX vừa bán cho thương lái.
Mặc dù hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều lần so với cây cà phê, tuy nhiên giá trị của chuối Laba sẽ còn cao hơn nữa nếu vấn đề đưa chuối Laba vào mô hình chuỗi liên kết là hết sức cần thiết.
Tại chợ Đà Lạt, chuối Laba xanh có giá từ 8 - 10 ngàn đồng/kg, nếu chín và đẹp giá 20 ngàn đồng/kg. Thực tế cho thấy, giá chuối Laba người trồng bán ra so với người tiêu dùng còn có khoảng chênh lệch rất lớn.
Bắt đầu từ thủ phủ Phú Sơn của huyện Lâm Hà, chuối Laba đang khẳng định ưu thế đặc sản của một vùng địa lý cao trên 1.000 m ở Lâm Đồng như Lâm Hà, Đam Rông, Đức Trọng, Đơn Dương. Chuối Laba của các hộ dân huyện Đơn Dương đã đến với thị trường Trung Quốc, các nước Trung Đông và Nhật Bản... Một số doanh nghiệp ở Đà Lạt đang trở thành cánh tay nối dài đưa chuối Laba đến với nhiều thị trường quốc tế.
Tỉnh Lâm Đồng hiện đang có khoảng 270 ha với tổng sản lượng hàng nghìn tấn chuối có chất lượng. Khi mô hình sản xuất theo chuỗi liên kết theo hướng sản xuất nông nghiệp thông minh, các khâu từ giống trồng, kỹ thuật chăm sóc đến kỹ thuật thu hoạch, bảo quản sau thu hoạch và thị trường bao tiêu sản phẩm đều đảm bảo yêu cầu thì giá trị loài chuối “tiến vua” ngày càng thỏa mãn các điều kiện cung ứng về số lượng và chất lượng cho thị trường xuất khẩu. Thương hiệu chuối Laba - Lâm Đồng sẽ sớm khẳng định trên bản đồ nông sản đặc sản của thế giới.
 |
| Vườn chuối Laba của gia đình chị Đinh Thị Luận ở xã Phú Sơn. |
Từ chuỗi liên kết
Chuối Laba được người Pháp di thực về trồng tại vùng Laba tỉnh Lâm Đồng gần 100 năm trước. Sản phẩm chứa nhiều dinh dưỡng và các chất khoáng, có hương thơm, vị dẻo ngọt. Xưa, chuối được cung tiến vua Bảo Đại nên gọi là “chuối tiến vua”, nay được biết đến với danh xưng đặc sản bởi sản phẩm đến với nhiều người tiêu dùng trong và ngoài nước.
Khi tôi đến Lâm Hà, được biết Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện đang phối hợp triển khai thẩm định chuối Laba để tiến hành hình thành chuỗi liên kết, cùng với 6 mô hình khác về sản phẩm chè, rau, củ, quả, sữa bò, dược liệu và cây ăn trái khác... Chuối Laba được thẩm định tại Hợp tác xã Thương mại dịch vụ La Ba, xã Phú Sơn (HTX Phú Sơn). Thông tin ban đầu, đơn vị này có 54 thành viên tham gia, đã trồng 130 ha; trong đó, diện tích đang cho sản phẩm 13 ha, tổng sản lượng 780 tấn. Sản phẩm của HTX Phú Sơn liên kết tiêu thụ với Doanh nghiệp Cao nguyên La Ba Lâm Đồng.
Theo Chủ nhiệm HTX Phú Sơn Nguyễn Tấn Chơi, đơn vị đang tiến hành hợp đồng với đối tác là công ty ở Nhật Bản để xuất khẩu chuối Laba thành phẩm. Lãnh đạo UBND xã Phú Sơn cho biết: Xã giao HTX chịu trách nhiệm liên kết các hộ dân để hình thành đầu mối sản xuất và tiêu thụ. Bà con đã đăng ký xuất khẩu chuối thành phẩm có giá 8 ngàn đồng/kg. Ngoài cung ứng chuối quả cho thị trường Nhật Bản và siêu thị ở Việt Nam, năm 2018, HTX còn cung cấp 60.000 cây chuối giống Laba cho địa bàn xã Phú Sơn và các xã Đạ K’Nàng, Liên Hà, Đan Phượng...
Nguồn giống do phía Nhật Bản phối hợp với Công ty Chuối Việt Thành phố Hồ Chí Minh nhân bằng phương pháp in vitro. Ðịnh hướng của HTX Phú Sơn, năm 2019 phát triển đạt 100 ha.
 |
| Buồng chuối Laba thương phẩm đủ tiêu chuẩn xuất khẩu sang Nhật. |
Ðến thủ phủ chuối Laba
Năm 2018, toàn xã Phú Sơn có 24 ha chuối Laba; trong đó, trồng xen với cà phê, dâu tằm... khoảng 14 ha và trồng thuần chuối khoảng 8 ha. Năm đầu trồng chuối thuần khoảng 2.000 cây, năng suất trung bình đạt 60 tấn/ha/vụ/năm. Còn trồng xen đạt trung bình 30 tấn/ha/vụ/năm. Tổng sản lượng chuối thu hoạch toàn xã đạt khoảng 1.000 tấn/năm. Với giá trung bình bán ra thị trường nội địa khoảng 4 ngàn đồng/kg, hiệu quả kinh tế từ chuối đạt 240 triệu đồng/ha/năm đối với trồng thuần; nếu trồng xen có 120 triệu đồng từ chuối và khoảng 90 triệu đồng từ nông sản khác. Khi chuối phát triển năm 2 thì hiệu quả kinh tế tăng gấp đôi, thậm chí gấp 2,5 lần, nhờ chuối đẻ các cây mới khác. Chủ tịch Nguyễn Minh Trang cho biết, năm 2019, kế hoạch của xã Phú Sơn tiếp tục tăng diện tích trồng chuối Laba thêm 20 ha nữa.
Ở Phú Sơn, nguồn sản phẩm chuối Laba ngoài cung cấp cho HTX Phú Sơn còn một số lượng khác bán ra thị trường. Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Phú Sơn Lê Quang Vũ cho biết, trên địa bàn xã hiện có 2 điểm thu mua lớn nhất. Chúng tôi đến điểm thu mua của gia đình chị Huỳnh Thị Lê. Chị cho biết, chuối thu mua được cung cấp cho thị trường Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, trong đó có cả Lâm Đồng. Hiện giá chị bán ra loại 1 từ 5,5 ngàn - 6 ngàn đồng/kg. Trung bình mỗi ngày chị xuất hàng khoảng 1 tấn, vào mùa cao điểm (tháng 1 và tháng chạp) xuất bán từ 3 - 4 tấn/ngày.
 |
| Chuối xuất sang Nhật Bản được kiểm tra kỹ về kích thước, chất lượng quả. |
Chị Luận cho biết trong xã Phú Sơn mà chưa đủ giống bán vì người đặt rất nhiều. Trồng chuối rất ít tốn công so với trồng cà phê. Chỉ cần đào hố bón phân chuồng, xử lý virus, sâu bệnh; không cần phải ủ mà chuối chín tự nhiên và thương lái vào vườn tự thu hoạch.
Dẫn chúng tôi tham quan vườn chuối và vui vẻ chia sẻ tiếp: Chi phí cũng rất ít. Với 3 sào trồng 550 bụi năm 2017, thu hoạch năm 2018, đầu tư khoảng 50 triệu đồng tiền phân bón, còn nước tưới lấy từ hồ tự nhiên. Vườn của gia đình hiện mỗi bụi mẹ đã đẻ từ 3 - 5 cây con. Sang mùa thu hoạch thứ 2, trung bình mỗi bụi chuối đạt khoảng 150 kg quả; với giá 4,5 ngàn đồng/kg, gia đình có 675 ngàn đồng/bụi/năm. Nếu thuận lợi, gia đình thu được khoảng 370 triệu đồng/3 sào chuối/năm. Chuối quả của gia đình vừa nhập cho HTX vừa bán cho thương lái.
Laba tiếp tục đi xa
Mặc dù hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều lần so với cây cà phê, tuy nhiên giá trị của chuối Laba sẽ còn cao hơn nữa nếu vấn đề đưa chuối Laba vào mô hình chuỗi liên kết là hết sức cần thiết.
Tại chợ Đà Lạt, chuối Laba xanh có giá từ 8 - 10 ngàn đồng/kg, nếu chín và đẹp giá 20 ngàn đồng/kg. Thực tế cho thấy, giá chuối Laba người trồng bán ra so với người tiêu dùng còn có khoảng chênh lệch rất lớn.
 |
| Chuối Laba thu hoạch khi còn xanh để có thể bảo quản lâu và được ủ chín tại nơi tiêu thụ. |
Tỉnh Lâm Đồng hiện đang có khoảng 270 ha với tổng sản lượng hàng nghìn tấn chuối có chất lượng. Khi mô hình sản xuất theo chuỗi liên kết theo hướng sản xuất nông nghiệp thông minh, các khâu từ giống trồng, kỹ thuật chăm sóc đến kỹ thuật thu hoạch, bảo quản sau thu hoạch và thị trường bao tiêu sản phẩm đều đảm bảo yêu cầu thì giá trị loài chuối “tiến vua” ngày càng thỏa mãn các điều kiện cung ứng về số lượng và chất lượng cho thị trường xuất khẩu. Thương hiệu chuối Laba - Lâm Đồng sẽ sớm khẳng định trên bản đồ nông sản đặc sản của thế giới.
0 nhận xét: